Circulair in hart en nieren

Papierketen is pionier in kringloopeconomie

Alles begint met houtpulp als grondstof voor de productie van papier. Dat hout is een hernieuwbare¹ en dus onuitputtelijke grondstof, op voorwaarde dat die afkomstig is uit bossen die steeds vaker gecertificeerd zijn als duurzaam. Dan is er oud papier. Dat is geen afval, maar ook een grondstof die eenvoudig gerecycleerd wordt voor de productie van nieuw papier. Deze gerecycleerde en hernieuwbare grondstoffen zijn het alfa en omega van de duurzaamheid van de papierketen.

De papierketen is een pionier in de circulaire of kringloopeconomie en ze vermijdt zoveel mogelijk het onnodige gebruik van grondstoffen uit het bos. In de klassieke lineaire economie waarin fossiele grondstoffen de hoofdrol spelen, eindigt het leven van een product na gebruik. Dat is niet het geval voor papier en karton. In Europa wordt liefst 72% van het papier en karton gerecycleerd, wat van de Europeanen de wereldwijde recyclagekampioenen maakt². Jaarlijks wordt in België 1,7 miljoen ton oud papier en karton opgehaald³. Slechts 20% van het geproduceerde papier en karton kan niet gerecycleerd worden: mensen houden immers ook papierproducten bij (boeken, foto’s, kranten, …) en bepaalde papiersoorten, zoals toiletpapier en tissues, kunnen meestal niet worden gerecycleerd⁴.

Ruim de helft van de vezels waar papier van wordt gemaakt is afkomstig van oud papier⁵. Om de kwaliteit van papier en karton te garanderen, worden er ook verse houtvezels toegevoegd. De houtvezels uit gerecycleerd papier kunnen immers maar twee tot vijf keer hergebruikt worden⁶. Aan het einde van zijn levenscyclus is papier, dat bestaat uit plantaardige grondstoffen, ook op korte tijd biologisch afbreekbaar. Bovendien wordt zo’n 95% van het afval en de restproducten die ontstaan bij productie gevaloriseerd, bijvoorbeeld als bodemverbeteraar in de landbouw (kalk) of zelfs vulling voor de kattenbak⁷.

Het gebruik van hernieuwbare houtvezel en gerecycleerd oud papier en karton zijn niet de enige factoren die bijdragen tot de positieve impact van papier op het milieu. Ook het water- en energieverbruik vormen belangrijk aandachtspunten waar de papierketen actief aan werkt om haar een ecologische voetafdruk te verkleinen.

1. Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Milieu. (2016). Hout als milieuvriendelijk materiaal.  Geraadpleegd op 10 september 2020 van https://www.health.belgium.be/
2. European Paper Recycling Council. (2020). European recycling rate increased to 72% in 2019. Geraadpleegd op 10 september 2020 van https://www.paperforrecycling.eu/
3. inDUfed. (2017). Glas en papier: koplopers van de circulaire economie. Brussel, België: Firmin François.
4. Cobelpa. (z.d.). De recyclage van oud papier. Geraadpleegd op 10 september 2020 van http://www.cobelpa.be/
5. CEPI. (2018). Key statistics 2017. Geraadpleegd op 14 juli 2020 van https://www.cepi.org/
6. Cobelpa. (z.d.). De recyclage van oud papier. Geraadpleegd op 10 september 2020 van http://www.cobelpa.be/
7. inDUfed. (2017). Glas en papier: koplopers van de circulaire economie. Brussel, België: Firmin François.

Grote ambities voor schone energie

De Europese papierketen slaagde er de voorbije 20 jaar in haar CO2-uitstoot met 24% terug te dringen¹. Hiermee komt ze al dicht in de buurt van de doelstellingen van de Europese Commissie om tegen 2030 minstens 32% van onze energie uit hernieuwbare grondstoffen te halen en de CO2-uitstoot te verminderen met 40%. Daarmee helpt de papierketen om de ambities van de Europese Green Deal² om tegen 2050 een klimaatneutrale Europese Unie te realiseren. De inspanningen van de keten sluiten ook volledig aan bij de SDG’s (duurzaamheids-doelstellingen) van de Verenigde Naties, zoals “Leven op het land” en “Betaalbare, duurzame en hernieuwbare energie”.

Dat resultaat is mee te danken aan het inzetten van biomassa als hernieuwbare energiebron. 60% van de benodigde energie voor de papierproductie komt vandaag uit biomassa, dat als koolstofneutraal wordt beschouwd in vergelijking met fossiele energiebronnen. 33% van de energie wordt door aardgas geleverd. Steenkool (3%) en stookolie (4%) worden amper nog als grondstof gebruikt. De papierbedrijven produceren bovendien ruim de helft van de energie voor de productie van papier zelf op hun sites. De restwarmte wordt gebruikt voor industriële en stedelijke verwarming.

Dankzij al deze inspanningen komt het gemiddelde verbruik van 125 kg papier per persoon per jaar³ neer op een uitstoot van 84 kg CO2. Dat is evenveel als een autorit van Brussel naar Parijs en terug⁴.

1. CEPI. (2018). Key statistics 2018. Brussel, België : CEPI.
2. Europese Commissie. (2019, 12 oktober). Een Europese Green Deal. Geraadpleegd op 26 maart 2020, van https://ec.europa.eu/
3. FAO. (z.d.).Yearbook of Forest Product 2016. Geraadpleegd op 8 juli 2020 van  http://www.fao.org/
4. Two Sides. (z.d.). Most of the energy used is renewable and carbon intensity is surprisingly low. Geraadpleegd op 26 maart 2020, van https://www.twosides.info/